انتشار: ۶ آذر ۱۴۰۳

7 دقیقه زمان مطالعه

ریال دیجیتال ارز دیجیتال رسمی ایران آماده شد

ریال دیجیتال ؛ تحول نوین در نظام پولی ایران در سال‌های اخیر، با پیشرفت روزافزون فناوری بلاکچین و محبوبیت روزافزون ارزهای دیجیتال، بسیاری از کشورها به سمت ایجاد ارزهای دیجیتال ملی خود حرکت کرده‌اند. ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با توجه به پتانسیل‌های بالای فناوری بلاکچین و نیاز به بهبود نظام پرداخت‌های الکترونیکی، اقدام به توسعه و راه‌اندازی ریال دیجیتال به‌عنوان ارز دیجیتال رسمی کشور کرده است. در ادامه این مقاله از صرافی معتبر اکس نوین به بررسی دقیق‌تر جنبه‌های مختلف ریال دیجیتال، از جمله مزایا، چالش‌ها، مقایسه با سایر ارزهای دیجیتال و آینده آن خواهیم پرداخت.

ریال دیجیتال چیست؟

ریال دیجیتال، در واقع نسخه دیجیتالی از پول نقد است که بر پایه فناوری بلاکچین ساخته شده است. این ارز دیجیتال، به عنوان یک واسطه مبادله، امکان انجام تراکنش‌های مالی سریع، امن و شفاف را فراهم می‌کند. با استفاده از ریال دیجیتال، می‌توان بسیاری از محدودیت‌های موجود در سیستم پرداخت‌های سنتی را برطرف کرد و به بهبود کارایی اقتصاد کمک کرد.

چرا ایران به سمت توسعه ریال دیجیتال حرکت کرده است؟

ایران، مانند بسیاری از کشورهای دیگر، به دلایل مختلفی به سمت توسعه ریال دیجیتال حرکت کرده است. برخی از مهم‌ترین دلایل عبارتند از:

• کاهش وابستگی به سیستم مالی بین‌المللی: با توجه به تحریم‌های بین‌المللی، ایجاد یک سیستم پرداخت مستقل می‌تواند به کاهش وابستگی ایران به سیستم مالی جهانی کمک کند. ریال دیجیتال می‌تواند به عنوان یک جایگزین برای سیستم‌های پرداخت بین‌المللی مانند سوئیفت عمل کند.
• افزایش سرعت و امنیت تراکنش‌ها: فناوری بلاکچین که زیربنای ریال دیجیتال است، امکان انجام تراکنش‌های مالی سریع‌تر و امن‌تر را فراهم می‌کند. این امر باعث کاهش هزینه‌های تراکنش و افزایش کارایی سیستم مالی می‌شود.
• شفافیت و کاهش فساد: با استفاده از فناوری بلاکچین، تمام تراکنش‌ها به صورت شفاف ثبت و ضبط می‌شوند که این امر به کاهش فساد و افزایش شفافیت در سیستم مالی کمک می‌کند.
• گسترش دسترسی به خدمات مالی: ریال دیجیتال می‌تواند به افراد بدون دسترسی به خدمات بانکی، امکان دسترسی به خدمات مالی را فراهم کند.
• کاهش هزینه‌های چاپ و توزیع اسکناس: با استفاده از ریال دیجیتال، هزینه‌های چاپ و توزیع اسکناس به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
• بهبود رقابت‌پذیری اقتصادی: توسعه زیرساخت‌های مالی دیجیتال، ایران را در رقابت با سایر کشورها در حوزه اقتصاد دیجیتال قرار می‌دهد.

ریال دیجیتال ایران به زودی راه اندازی می‌شود

رئیس کل بانک مرکزی ایران اعلام کرده است که طرح آزمایشی ریال دیجیتال در جزیره کیش با موفقیت در حال اجرا است و به زودی این ارز دیجیتال به صورت گسترده‌تری در کشور مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

سه بانک بزرگ کشور در حال حاضر به این سامانه متصل شده‌اند و پنج بانک دیگر نیز به زودی به آن‌ها خواهند پیوست. این نشان از جدیت بانک مرکزی برای اجرایی شدن این طرح است.

ریال دیجیتال که بر پایه فناوری بلاکچین ساخته شده است، می‌تواند کارایی نظام مالی کشور را به طور قابل توجهی افزایش دهد. این ارز دیجیتال قابلیت برنامه‌ریزی دارد و هوشمندی را در نظام پرداخت ارتقا می‌بخشد. همچنین، هم در پرداخت‌های خرد و هم در تسویه‌های کلان می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

ایران با پیوستن به جمع کشورهایی مانند کره، چین، روسیه و عربستان که در حال توسعه ارزهای دیجیتال ملی خود هستند، گام مهمی در جهت مدرن‌سازی نظام مالی خود برداشته است.

در مجموع، ریال دیجیتال می‌تواند تحولات بزرگی را در اقتصاد ایران ایجاد کرده و به بهبود کارایی و شفافیت سیستم مالی کمک کند.

ریال دیجیتال، کلیدی برای حضور فعال ایران در اقتصاد جهانی

طبق گزارش ایبنا به نقل از فرزین، ریال دیجیتال بخشی از استراتژی بریکس تا سال ۲۰۲۵ است. رئیس کل بانک مرکزی ایران در اظهاراتی مهم، از نقش‌آفرینی ریال دیجیتال در استراتژی بریکس تا سال ۲۰۲۵ خبر داد. بر اساس این استراتژی، پلتفرمی به نام BCPI برای تسویه پرداخت‌های بین‌المللی طراحی شده که بر پایه ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی مختلف، از جمله ریال دیجیتال، فعالیت خواهد کرد. این پلتفرم با استفاده از فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT)، امکان انجام تراکنش‌های بین‌المللی سریع، امن و شفاف را فراهم می‌کند.

تحول دیجیتال در نظام بانکی ایران

توسعه ریال دیجیتال بخشی از برنامه جامع بانک مرکزی برای تحول دیجیتال نظام بانکی ایران است. با دریافت مجوز گواهی دیجیتال امضای الکترونیک، گام مهمی در جهت غیرحضوری شدن خدمات بانکی برداشته شده است. همچنین، بانک مرکزی با اولویت قرار دادن بانکداری باز، به دنبال ایجاد بستری مناسب برای همکاری بانک‌ها با شرکت‌های فین‌تک است.

رشد سریع و چالش‌های بازار ارزهای دیجیتال در ایران

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به آمارهای قابل توجه حجم معاملات ارزهای دیجیتال در کشور، بر ضرورت تنظیم‌گری دقیق در این حوزه تاکید کرد. به گفته وی، ماهانه حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان معامله با ۱۰ میلیون تراکنش در این بازار انجام می‌شود که نشان از رشد چشمگیر و تأثیرگذاری آن بر ثبات مالی کشور دارد.

تنوع ارزهای دیجیتال و پیچیدگی تنظیم‌گری

بانک مرکزی سه دسته اصلی از ارزهای دیجیتال را شناسایی کرده است:

1. ارزهای دیجیتالی مانند تتر: این نوع ارزها به عنوان یک واسطه مبادله عمل می‌کنند و ارزش آن‌ها به دارایی‌های دیگری مانند دلار وابسته است.
2. اوراق بهادار با پشتوانه طلا: این اوراق توسط بورس صادر می‌شوند و ارزش آن‌ها به میزان طلای موجود در پشتوانه آن‌ها مرتبط است.
3. توکن‌های کاربردی: این توکن‌ها برای استفاده در پلتفرم‌های خاص طراحی شده‌اند و کاربردهای متنوعی دارند.

ضرورت تنظیم‌گری و چالش‌های پیش رو

با توجه به تنوع و پیچیدگی ارزهای دیجیتال، تنظیم‌گری در این حوزه با چالش‌های جدی روبرو است. برخی از مهم‌ترین این چالش‌ها عبارتند از:

• سرعت بالای تغییرات فناوری: فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال به سرعت در حال تغییر و توسعه هستند که تنظیم‌گری را با دشواری مواجه می‌کند.
• ماهیت بین‌المللی ارزهای دیجیتال: ارزهای دیجیتال مرز نمی‌شناسند و تنظیم‌گری آن‌ها نیازمند همکاری بین‌المللی است.
• تعارض منافع: برخی از نهادها و افراد ممکن است منافع متعارضی در حوزه ارزهای دیجیتال داشته باشند که بر روند تنظیم‌گری تأثیر بگذارد.

اقدامات بانک مرکزی

بانک مرکزی با شناسایی چالش‌ها و اهمیت تنظیم‌گری در این حوزه، اقدامات مختلفی را در دست انجام دارد. از جمله این اقدامات می‌توان به مطالعه و بررسی دقیق بازار ارزهای دیجیتال، تعامل با سایر نهادهای نظارتی و تدوین مقررات مناسب اشاره کرد.

تاکید بر اهمیت نظارت و قاعده‌مندسازی ارزهای دیجیتال

بانک مرکزی ایران به دنبال ایجاد چارچوب قانونی برای بازار پرنوسان ارزهای دیجیتال است. محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در سخنانی بر لزوم تنظیم مقررات دقیق برای بازار ارزهای دیجیتال تأکید کرد. وی با اشاره به تقسیم مسئولیت‌های نظارتی بین نهادهای مختلف، از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت (در حوزه ماینینگ) و بانک مرکزی (در حوزه کارگزاری و نهادهای امین)، بر اهمیت همکاری بین‌المللی در این زمینه تأکید کرد.

فرزین همچنین به تأثیر قابل توجه ارزهای دیجیتال بر ثبات مالی کشور اشاره کرد و افزود که ورود بانک مرکزی به این حوزه به معنای محدود کردن فعالیت‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال نیست، بلکه هدف اصلی، ایجاد یک چارچوب قانونی شفاف و روشن برای این بازار است.

تاکید بر فرصت‌های تجاری ارزهای دیجیتال در شرایط تحریم

ارزهای دیجیتال؛ راهکاری نوین برای دور زدن تحریم‌ها و توسعه تجارت.محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، با اشاره به شرایط تحریم‌های بین‌المللی، بر اهمیت استفاده از ارزهای دیجیتال در تجارت بین‌المللی تأکید کرده است. وی معتقد است که این فناوری می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای اقتصاد ایران فراهم آورد.

طبق گفته‌های فرزین، قانون جدید بانک مرکزی نیز به طور مشخص به موضوع ارزهای دیجیتال و نظام‌های پرداخت نوین پرداخته است. این نشان می‌دهد که نهادهای نظارتی کشور به اهمیت این فناوری پی برده و در تلاش برای ایجاد چارچوب قانونی مناسب برای آن هستند.

دلایل اهمیت ارزهای دیجیتال در شرایط تحریم:

• دور زدن تحریم‌های بانکی: با استفاده از ارزهای دیجیتال، می‌توان از سیستم‌های بانکی سنتی که تحت تحریم هستند، مستقل شد و به انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی پرداخت.
• افزایش سرعت و امنیت تراکنش‌ها: فناوری بلاکچین که زیربنای ارزهای دیجیتال است، امکان انجام تراکنش‌های سریع، امن و شفاف را فراهم می‌کند.
• کاهش هزینه‌های تراکنش: هزینه‌های انتقال پول با استفاده از ارزهای دیجیتال به طور قابل توجهی کمتر از روش‌های سنتی است.
• گسترش روابط تجاری: ارزهای دیجیتال می‌توانند به عنوان ابزاری برای توسعه روابط تجاری با کشورهایی که با ایران همکاری‌های بانکی محدودی دارند، مورد استفاده قرار گیرند.

نوسانات شدید قیمتی و چالش‌های نظارتی در حوزه ارزهای دیجیتال

محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، با اشاره به نوسانات شدید قیمتی ارزهای دیجیتال، یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی این بازار را مخاطرات ناشی از این نوسانات برای نظام بانکی دانسته است. وی معتقد است که کاهش شدید ارزش یک ارز دیجیتال در مدت زمان کوتاه، می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار را به شدت افزایش داده و پذیرش آن را در نظام بانکی محدود کند.

دیگر چالش‌های پیش روی ارزهای دیجیتال به شرح زیر است:

• استفاده سوء از ارزهای دیجیتال: امکان سوءاستفاده از ارزهای دیجیتال برای دور زدن تحریم‌ها و پولشویی، یکی دیگر از دغدغه‌های اصلی در این حوزه است.
• تدوین مقررات پیچیده: تدوین قوانین و مقررات مناسب برای بازار ارزهای دیجیتال، به دلیل ماهیت پیچیده و نوظهور این بازار، بسیار دشوار است.
• عدم قطعیت در پذیرش به عنوان وثیقه: تعیین ارزش وثیقه‌ای ارزهای دیجیتال و نحوه پذیرش آن‌ها در نظام بانکی، یکی دیگر از مسائل چالش‌برانگیز در این حوزه است.

راهکارهای پیشنهادی:

برای مقابله با این چالش‌ها، می‌توان راهکارهای زیر را پیشنهاد کرد:

• توسعه زیرساخت‌های نظارتی: ایجاد یک نظام نظارتی قوی و شفاف، برای کنترل نوسانات قیمتی و جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی در این بازار ضروری است.
• تدوین قوانین مشخص: تدوین قوانین و مقررات دقیق و جامع در حوزه ارزهای دیجیتال، می‌تواند به ایجاد اطمینان در میان سرمایه‌گذاران و نهادهای مالی کمک کند.
• همکاری بین‌المللی: همکاری با سایر کشورها و نهادهای بین‌المللی برای ایجاد یک چارچوب قانونی واحد در سطح جهانی، می‌تواند به حل مشکلات موجود کمک کند.
• آموزش و آگاهی‌رسانی: افزایش آگاهی عمومی در مورد ارزهای دیجیتال و خطرات و فرصت‌های مرتبط با آن، می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر سرمایه‌گذاران کمک کند.

ارزهای دیجیتال با وجود پتانسیل‌های فراوان، با چالش‌های جدی نیز مواجه هستند. برای توسعه پایدار این بازار، نیازمند تدوین قوانین و مقررات شفاف، ایجاد زیرساخت‌های نظارتی قوی و همکاری بین‌المللی هستیم.

آینده‌ای روشن برای ارزهای دیجیتال در ایران با رویکرد بین‌المللی

محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در توصیف چشم‌انداز آینده ارزهای دیجیتال در ایران، خبر از تصویب قریب‌الوقوع مقررات جامع ارزهای دیجیتال در هیئت عالی بانک مرکزی داد. این اقدام نشان از عزم جدی بانک مرکزی برای ایجاد یک چارچوب قانونی شفاف و روشن برای فعالیت در این حوزه دارد.

علاوه بر این، رئیس کل بانک مرکزی بر اهمیت توسعه همکاری‌های بین‌المللی در حوزه ارزهای دیجیتال، به ویژه با کشورهای عضو بریکس، تأکید کرد. این همکاری‌ها می‌تواند به ایران کمک کند تا جایگاه خود را در نظام مالی منطقه‌ای تقویت کرده و از تجربیات سایر کشورها در این زمینه بهره‌مند شود.

تفاوت ریال دیجیتال با ارزهای دیجیتال دیگر

ریال دیجیتال، همانطور که از نامش پیداست، یک ارز دیجیتال است که توسط یک بانک مرکزی، معمولاً بانک مرکزی ایران، صادر و کنترل می‌شود. این در حالی است که ارزهای دیجیتال دیگر، مانند بیت کوین، اتریوم و ...، به صورت غیرمتمرکز و توسط شبکه‌ای از کامپیوترها مدیریت می‌شوند.

در زیر به برخی از تفاوت‌های اصلی بین ریال دیجیتال و ارزهای دیجیتال دیگر اشاره می‌کنیم:

• مرکزیت: ریال دیجیتال یک ارز متمرکز است و تحت کنترل مستقیم بانک مرکزی قرار دارد. در مقابل، ارزهای دیجیتال دیگر به صورت غیرمتمرکز مدیریت می‌شوند و هیچ نهاد یا فرد خاصی کنترل کاملی بر آن‌ها ندارد.
• هدف: هدف اصلی از ایجاد ریال دیجیتال، جایگزینی بخشی از پول نقد و بهبود کارایی سیستم پرداخت‌های کشور است. در حالی که ارزهای دیجیتال دیگر، اهداف متنوعی از جمله ایجاد یک سیستم مالی غیرمتمرکز، حفظ حریم خصوصی و ... را دنبال می‌کنند.
• تکنولوژی: هر دو نوع ارز دیجیتال از فناوری بلاکچین استفاده می‌کنند، اما ممکن است در جزئیات فنی و پروتکل‌های مورد استفاده تفاوت‌هایی وجود داشته باشد.
• ثبات ارزش: ریال دیجیتال به عنوان یک ارز دولتی، معمولاً نوسانات قیمتی کمتری نسبت به ارزهای دیجیتال دیگر دارد. با این حال، ارزش آن به سیاست‌های پولی بانک مرکزی وابسته است.
• قوانین و مقررات: ریال دیجیتال تحت قوانین و مقررات بانک مرکزی قرار دارد و فعالیت در این حوزه نیازمند مجوزهای لازم است. در حالی که ارزهای دیجیتال دیگر، معمولاً در یک فضای قانونی کمتر مشخص فعالیت می‌کنند.
• پذیرش: پذیرش ریال دیجیتال در ابتدا محدود به داخل کشور است و ممکن است در آینده برای تراکنش‌های بین‌المللی نیز مورد استفاده قرار گیرد. در حالی که ارزهای دیجیتال دیگر، به صورت گسترده‌تری در سطح جهانی پذیرفته شده‌اند.

تاثیر ریال دیجیتال بر اقتصاد ایران

ریال دیجیتال، به عنوان یک نوآوری مالی، می‌تواند تحولات شگرفی را در اقتصاد ایران ایجاد کند. این تحولات هم فرصت‌هایی را پیش رو قرار می‌دهد و هم چالش‌هایی را به همراه دارد.

1. افزایش کارایی سیستم پرداخت: با استفاده از ریال دیجیتال، فرآیند پرداخت‌ها سریع‌تر، امن‌تر و ارزان‌تر خواهد شد. این امر باعث کاهش هزینه‌های تراکنش و بهبود بهره‌وری در اقتصاد می‌شود.
2. شفافیت بیشتر در تراکنش‌ها: تمام تراکنش‌های انجام شده با ریال دیجیتال در یک دفتر کل توزیع شده ثبت می‌شوند که شفافیت و ردیابی‌پذیری را افزایش می‌دهد. این امر می‌تواند به مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی کمک کند.
3. گسترش دسترسی به خدمات مالی: با استفاده از ریال دیجیتال، حتی افرادی که به خدمات بانکی دسترسی ندارند نیز می‌توانند به خدمات مالی دسترسی پیدا کنند. این امر می‌تواند به کاهش شکاف دیجیتالی و افزایش شمول مالی کمک کند.
4. توسعه تجارت الکترونیک: ریال دیجیتال می‌تواند به عنوان یک ابزار پرداخت امن و کارآمد در تجارت الکترونیک مورد استفاده قرار گیرد و به رشد این بخش کمک کند.
5. جذب سرمایه‌گذاری خارجی: با ایجاد یک سیستم پرداخت مدرن و کارآمد، ایران می‌تواند جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد کند.

سوالات متداول درخصوص ریال دیجیتال

0

0

0

0

0